Αθήνα, 17/2/2020
Ο Σύλλογος Διερμηνέων Συνεδρίων Ελλάδος (ΣΥ.ΔΙ.Σ.Ε.) είναι ο μοναδικός εξειδικευμένος πανελλήνιος σύλλογος που εκπροσωπεί αποκλειστικά διερμηνείς συνεδρίων, όπως και ο πρώτος σύλλογος στον χώρο των γλωσσικών επαγγελμάτων στην Ελλάδα που χαρακτηρίστηκε ως επαγγελματικός από το Πρωτοδικείο μετά την πρόσφατη τροποποίηση του Καταστατικού του το 2019. Τα μέλη του συμμετέχουν ως αυτόνομοι διερμηνείς, είναι ελεύθεροι επαγγελματίες και πληρούν αυστηρότατα και αντικειμενικά κριτήρια εισδοχής, ενώ λειτουργούν στην αγορά εκπληρώνοντας όλες τις σχετικές ασφαλιστικές και φορολογικές υποχρεώσεις τους. Εκτός από την υποστήριξη και συλλογική εκπροσώπηση των μελών του, ενημερώνει τους αποδέκτες των υπηρεσιών διερμηνείας για το επάγγελμα του διερμηνέα και τις συνθήκες άσκησής του, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και οι δημόσιοι οργανισμοί.
Aπό το 2017 ο ΣΥΔΙΣΕ είναι μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Μεταφραστών (FIT, Fédération Internationale des Traducteurs), διεθνούς ένωσης συλλόγων/ενώσεων μεταφραστών, διερμηνέων και ορολόγων που εκπροσωπούν παγκοσμίως περισσότερους από 80.000 μεταφραστές σε 55 χώρες. Τα μέλη του ΣΥΔΙΣΕ ασχολούνται επίσης ενεργά με τη νομική διερμηνεία. Γι’αυτό και από την αρχή του 2020 ο ΣΥΔΙΣΕ προσχώρησε στην Ευρωπαϊκή Ένωση Νομικών Διερμηνέων και Μεταφραστών (EULITA), της οποίας είναι πλήρες μέλος.
Οι επαγγελματίες διερμηνείς συνεδρίων παίζουν καταλυτικό ρόλο στην επικοινωνία: οι διερμηνείς συνεδρίων καλούνται να μεταφέρουν τις θέσεις πολιτικών προσώπων και επιφανών προσωπικοτήτων από την ελληνική προς οποιαδήποτε ξένη γλώσσα και τούμπαλιν και επομένως φέρουν μεταξύ άλλων το βάρος της διαφύλαξης του κύρους της Ελλάδας προς το εξωτερικό.
Με την έκρηξη του μεταναστατευτικού και προσφυγικού ζητήματος παρατηρείται η εκτενής χρήση του όρου «διερμηνέας» και ταύτισή του με τους κοινοτικούς διερμηνείς ή διερμηνείς για κοινωνικούς σκοπούς (community interpreters).
Στο άρθρο 2 του Καταστατικού του ΣΥΔΙΣΕ ορίζονται τα διαφορετικά είδη διερμηνείας με σαφήνεια, μεταξύ των οποίων και η κοινοτική διερμηνεία:
Η διερμηνεία αφορά αποκλειστικά στην προφορική επικοινωνία: συνίσταται στην απόδοση ενός μηνύματος από μία γλώσσα σε άλλη, με φυσικό και αβίαστο τρόπο, υιοθετώντας το ύφος, τον τόνο και τις πεποιθήσεις του ομιλητή και ομιλώντας στο πρώτο πρόσωπο (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση SCIC.)
Η διερμηνεία συνεδρίων (conference interpreting) των ομιλούμενων γλωσσών περιλαμβάνει τη διαδοχική διερμηνεία, δηλαδή διερμηνεία μετά το τέλος της ομιλίας του ομιλητή, την ταυτόχρονη διερμηνεία, δηλαδή διερμηνεία ενόσω ομιλεί ο ομιλητής (εντός κατάλληλα εξοπλισμένου ηχομονωμένου θαλάμου ή μέσω άλλου κατάλληλου τεχνικού εξοπλισμού), και την ψιθυριστή διερμηνεία (chuchotage), δηλαδή χαμηλόφωνη ταυτόχρονη διερμηνεία χωρίς τη χρήση ειδικού εξοπλισμού.
Η δικαστική ή νομική ή δικαστηριακή διερμηνεία (court ή legal interpreting) παρέχεται με τη μορφή διαδοχικής ή ταυτόχρονης ψιθυριστής ή/και ταυτόχρονης διερμηνείας στα δικαστήρια, στην αστυνομία και στις συνοριακές αρχές ή υπηρεσίες αλλοδαπών, ή σε συμβολαιογραφεία για την ανάγνωση και υπογραφή συμβολαιογραφικών πράξεων κλπ.
Η κοινοτική διερμηνεία (community interpreting ή public service interpreting) παρέχεται με τη μορφή διαδοχικής διερμηνείας σε δημόσιες υπηρεσίες ή οργανισμούς, στην υπηρεσία ασύλου ή σε νοσοκομεία ή μη κυβερνητικούς οργανισμούς που ασχολούνται κυρίως με θέματα που άπτονται των προσφύγων και των μεταναστών, όπως και σε δομές φιλοξενίας ή καταυλισμούς προσφύγων ή/και μεταναστών.
Πρόσφατα, το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής ανακοίνωσε την ίδρυση Μητρώου Διερμηνέων, εννοώντας τη σύσταση «Μητρώου Κοινοτικών Διερμηνέων», γιατί κοινοτικοί διερμηνείς είναι αυτοί που απασχολούνται στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης ή στους καταυλισμούς προσφύγων ή στους χώρους φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών.
Με άλλα λόγια ο γενικός όρος ομπρέλα «διερμηνέας» χρησιμοποιείται σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό για να χαρακτηρίσει μια υποκατηγορία των διερμηνέων, αυτή των κοινοτικών διερμηνέων.
Οι κοινοτικοί διερμηνείς έχουν πολύ σημαντικό έργο. Εργάζονται όμως σε κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, καταυλισμούς προσφύγων και χώρους φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών∙ καλούνται να διερμηνεύσουν ερωτοαπαντήσεις χαμηλής γλωσσικής δυσκολίας και συνήθως δεν έχουν καμία σχετική κατάρτιση διερμηνέα∙ απλώς γνωρίζουν μια γλώσσα σπάνια για την ελληνική πραγματικότητα, όπως, μεταξύ άλλων, αραβικά, ουρντού, φαρσί, νταρί, σορανί, κουρμαντζί κλπ. Η δουλειά τους διαφέρει με λίγα λόγια σημαντικά από αυτή των διερμηνέων συνεδρίων.
Οι διερμηνείς συνεδρίων εργάζονται σε επίσημα πολιτικά ή διπλωματικά περιβάλλοντα, σε επιστημονικές ή ακαδημαϊκές διαλέξεις ή πολιτιστικές εκδηλώσεις οι γλωσσικές απαιτήσεις της δουλειάς τους είναι υψηλές, δεν επιτρέπονται γραμματικά ή συντακτικά λάθη∙ ασκούν ταυτόχρονη διερμηνεία (εντός ηχομονωμένου θαλάμου), διαδοχική ή επακολουθητική διερμηνεία (χωρίς εξοπλισμό με λήψη σημειώσεων) και ψιθυριστή διερμηνεία (ταυτόχρονη χωρίς εξοπλισμό)∙ είναι δηλαδή διερμηνείς υψηλών απαιτήσεων και με μακρά κατάρτιση. Είναι εξάλλου και η μόνη κατηγορία διερμηνέων που μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες όλων των ειδών διερμηνείας (διμερής/εμπορική, δικαστηριακή/νομική, κοινοτική/διαλογική).
Οι δικαστηριακοί διερμηνείς, τέλος, καλούνται να φέρουν σε πέρας μια πολύ δύσκολη δουλειά. Τα προσόντα όμως που απαιτεί η ελληνική πολιτεία, όπως και οι αμοιβές που προσφέρει στους δικαστηριακούς διερμηνείς είναι τόσο χαμηλά, με αποτέλεσμα το γενικό επίπεδο των δικαστηριακών διερμηνέων να μην είναι αυτό που θα απαιτούντο υπό κανονικές συνθήκες. Η κατάρτιση για δικαστηριακούς διερμηνείς, που αποτελεί προαπαιτούμενο σε άλλες χώρες, στην Ελλάδα είναι ανύπαρκτη. Οι δε συνθήκες εργασίας των δικαστηριακών διερμηνέων είναι απαράδεκτες: οι διερμηνείς δεν έχουν δυνατότητα να μελετήσουν τη δικογραφία πριν τη διερμηνεία, με αποτέλεσμα να επιδεινώνεται περαιτέρω ο τρόπος δουλειάς τους. Ο ΣΥΔΙΣΕ πιστεύει ότι ο τρόπος εγγραφής στο μητρώο διερμηνέων του εκάστοτε δικαστηρίου θα πρέπει να αλλάξει και να εγγράφονται στο δικαστήριο ως διερμηνείς άνθρωποι που έχουν εκπαιδευτεί κατάλληλα και έχουν περάσει σχετικές εξετάσεις, ακολουθώντας το καλό παράδειγμα άλλων χωρών όπως η Ελβετία, η Γερμανία και οι ΗΠΑ.
Παρότι η διερμηνεία και η μετάφραση έχουν χαρακτηριστεί ως ξεχωριστά επαγγέλματα εδώ και πολλά χρόνια, εξακολουθεί να παρατηρείται σύγχυση των δύο επαγγελμάτων. Σύγχυση επίσης παρατηρείται μεταξύ των ειδών διερμηνείας.
Μετά τις μονομερείς πρόσφατες ανακοινώσεις περί δημιουργίας Εθνικού Μητρώου Μεταφραστών και Διερμηνέων, ο ΣΥΔΙΣΕ επιθυμεί να αποσαφηνίσει τη θέση του. Η δημιουργία Εθνικού Μητρώου μας βρίσκει σύμφωνους και τη θεωρούμε απαραίτητη. Εθνικά Μητρώα όμως δεν μπορούν να συσταθούν από μία μόνο Ένωση Μεταφραστών. Η σύσταση Εθνικού Μητρώου αποτελεί ένα μακρόπνοο έργο που απαιτεί τη συντονισμένη προσπάθεια όλων των εμπλεκόμενων συλλόγων του χώρου. Ο τρόπος επίσης ίδρυσης του Μητρώου θα πρέπει να είναι τέτοιος ώστε να μη διαιωνίζεται η ως άνω σύγχυση επαγγελμάτων και κατηγοριών εντός των επαγγελμάτων. Θα πρέπει σαφώς να δημιουργηθούν δύο ξεχωριστά Εθνικά Μητρώα, ένα Διερμηνέων και ένα Μεταφραστών. Εντός δε του Εθνικού Μητρώου Διερμηνέων θα πρέπει να ενταχθούν 3 (τρία) διαφορετικά υπομητρώα για 1. Κοινοτικούς διερμηνείς, 2. Δικαστηριακούς ή Δικαστικούς Διερμηνείς και 3. Διερμηνείς Συνεδρίων, αφού οι τρεις κατηγορίες διερμηνέων κάνουν πολύ διαφορετική δουλειά, όπως αναδείχτηκε παραπάνω.
Όπως έχουμε ανακοινώσει δημοσίως σε συναντήσεις και συνέδρια, ο ΣΥΔΙΣΕ τάσσεται υπέρ της συνεργασίας μεταξύ των Συλλόγων Μεταφραστών και Διερμηνεών και των φορέων εκπαίδευσης Διερμηνέων. Αυτό το έχουμε αποδείξει έμπρακτα με τη συνεχή και σταθερή συνεργασία μας με την Πανελλήνια Ένωση Επαγγελματιών Μεταφραστών Πτυχιούχων του Ιονίου Πανεπιστημίου (ΠΕΕΜΠΙΠ), τη συνεργασία μας με την Διεθνή Ένωση Διερμηνέων Συνεδρίων (AIIC), όπως και με το ΤΞΓΜΔ του Ιονίου Πανεπιστημίου και το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Διερμηνείας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Μόνο με τη συνεργασία και τη σύμπνοια μπορούν να επιτευχθούν αποτελέσματα που θα ωφελήσουν τον τομέα μας και θα προάγουν το επάγγελμά μας. Ανακοινώσεις εντυπωσιασμού και προσπάθειες κανιβαλισμού και ακύρωσης των συναφών φορέων εκπροσώπησης των γλωσσικών επαγγελμάτων είναι έξω από τη λογική και κουλτούρα μας.
Με εκτίμηση,
Το ΔΣ του ΣΥΔΙΣΕ
H Πρόεδρος Μαρία Πετροχείλου
Η Γραμματέας Μαρία Αχιλλεία Τίλλη
Η Αντιπρόεδρος, Ναυσικά Χαραλαμπίδου
Η Ταμίας, Φωτεινή Δανιήλ
Η Αναπληρώτρια Γραμματέας Ανεζούλα Κατσιμπίρη
Ανοιχτή Επιστολή ΣΥΔΙΣΕ περί φημολογίας ίδρυσης Εθνικού Μητρώου
